Het verhaal van Jolien

Jolien kwam in 2008 als medewerker service en intake binnen bij de politie. Na gewerkt te hebben bij de noodhulp, ging ze aan de slag als wijkagent. Op zoek naar een verdere verbreding van die functie, werd Jolien operationeel expert wijkagent. Voor iemand die makkelijk praat en snel verbinding legt met de verschillende partijen in een wijk, dé ideale functie. Bij deze functie hoort ook het werk van een Hulpofficier van Justitie (HOvJ). Jolien rondde onlangs de opleiding tot HOvJ af aan de Politieacademie.

'Ik had van tevoren aan mijn mede operationeel experts gevraagd wat ik kon verwachten. Zij zeiden dat je in deze opleiding op juridisch vlak echt even aan de bak moet. Daar was geen woord aan gelogen. In het blauwe werk op straat weet je op een gegeven moment wel wat je moet doen, zonder dat je daarbij heel hard hoeft na te denken. Nu moet je ineens de andere kant van het werk bekijken: zorgen dat je juridisch goed onderlegd bent, aanhoudingen kunnen toetsen en vooral ook de strafvorderingskant goed kennen. Dan word je wel even met de neus op de feiten gedrukt.'

Aanhoudingen toetsen en toegepast geweld beoordelen

'Een HOvJ toetst aanhoudingen, maar beoordeelt ook het toegepaste geweld van de collega’s. Als een aanhouding waarbij geweld is gebruikt en emotie bij zat onrechtmatig blijkt te zijn geweest, hoe ga je dan het gesprek aan met die collega? In de opleiding leer je hoe je zo’n complex gesprek voert en welke tools je daarvoor kunt gebruiken. Stel je oordeel uit, luister goed naar hoe het gegaan is, vraag door, trek niet gelijk conclusies. Je moet echt nieuwsgierig zijn, in plaats van meteen in de toetsingsstand te gaan staan. Uiteindelijk wil je ervoor zorgen dat er ook een soort leermoment in zit. Hoe is het zo gelopen, hoe had dat anders gekund en wat zou je de volgende keer anders doen?'

'Dat stukje Blauw Vakmanschap was voor mij een eyeopener. Het had van mij zelfs nog wel wat uitgebreider gemogen. We krijgen binnen de politie steeds meer jongeren en daarmee ook een andere cultuur. Gesprekken over de keuzes die collega’s maken, zijn de basis om als HOvJ een goede rol te kunnen spelen. Jonge collega’s moeten zich realiseren: een aanhouding is nogal wat. Vrijheidsbeneming is het grootste recht dat je kan schenden. Geweldgebruik is ook nogal wat. Die bewustwording is belangrijk.'

Lef tonen

'Lef tonen kwam ook terug in de opleiding. Je moet het gesprek over een onrechtmatige aanhouding durven aan te gaan. En ook de beslissing durven nemen om terug te komen op wat een collega op straat heeft gedaan en een verdachte heen te zenden. Dat is belangrijk. Als je dat niet doet, gaat een verdachte een heel traject in, wat uiteindelijk alleen maar leidt tot een sepot.'

'Wat ik heel fijn vond aan de opleiding, is dat je heel zelfstandig leert. Tijdens de vier lesdagen wordt er dan echt wat van je verwacht. Met diverse collega’s uit het hele land gingen we in groepjes uit elkaar en sparren over casussen. Welk artikel zou jij erbij pakken, hebben we het in deze casus juridisch op orde, wat kunnen we nog meer doen? Ik vond het heel waardevol om met mede aankomend HOvJ’s te praten hoe iets anders kon, misschien beter kon, of juist niet. Dat past bij mijn leerstijl.'

Veel stof

'Het examen was schriftelijk en duurt 3,5 uur. Daarin moet je acht casussen ontleden. Wat is in deze casus het kernartikel, wat zijn de bevoegdheden en wat kan jij als HOvJ beslissen? Ik kan goed leren, maar vond het in de aanloop naar het examen toch best lastig om die methodiek onder de knie te krijgen. Je moet goed het wetboek strafvordering en alle wetteksten snappen om de goede bevoegdheden te kunnen toetsen. En dat is echt veel stof. Ik had memo stickers gekocht in allerlei kleurtjes. Mijn boekjes werden een soort confetti met al die stickers. Wat wel heel fijn werkte. Ik heb de opleiding uiteindelijk in drie maanden tijd helemaal afgerond. Ik vond het een heel leuke en waardevolle opleiding.'