Beheersing mentale kracht noodzakelijk bij heftig politiewerk ‘Als politie zie je meer ellende dan een normaal mens’. De docuserie Blauw laat zien dat politiemensen veel voor hun kiezen krijgen. In het dagelijkse werk hebben zij regelmatig te maken met een hoge werkdruk en verbale agressie. En heftige ervaringen die sporen kunnen achterlaten. Hoe leren politiestudenten hier al in de opleiding op een goede manier mee om te gaan? De tools van mentale kracht spelen hier een cruciale rol bij, zegt Seth Hofstee, docent aan de Politieacademie in Amsterdam. ‘Ja, politiemensen krijgen met een hoop ellende te maken’, weet Seth. ‘Maar zij zijn uiteindelijk ook normale mensen. Die normale reacties kunnen hebben. Biologisch gezien reageert het lichaam anders wanneer de stress groter is. Dat is een teken dat je mens bent. Erken je menselijkheid, ook als politie en besef hoe een lichaam reageert. Als docenten willen wij de politiestudenten meer competent maken. Dat houdt in: werken aan kennis, vaardigheden en houding. Zodat wij uiteindelijk de weerbaarheid in de beroepsidentiteit zien terugkomen.’ Politieagent Richard loopt tijdens het politiewerk PTSS op. Te zien in de docuserie Blauw. Optimale prestatietoestand ‘Mentale kracht gaat over wat er tussen de oren moet gebeuren, om iemand in een optimale prestatietoestand te krijgen. Of te houden’, vertelt Seth. ‘Mentale kracht, of mentale weerbaarheid, is een enorm containerbegrip geworden. Bij de Politieacademie hebben we het afgebakend tot een heldere, duidelijke basis, met zes verschillende tools. Van daaruit kunnen we allemaal uniform en herkenbaar werken, volgens het principe: ‘keep it simple’.’ Op de Politieacademie in Amsterdam is collega Olaf Sichterman al jaren een voorvechter voor mentale kracht. ‘Ons kernteam maakt dit jaar een professionaliseringsslag. We nemen alle docenten op hun eigen niveau mee op mentale kracht. Op basis van train-de-trainer leren we de kennis uit. Zo worden de studenten doorlopend met het onderwerp ‘besmet’.’ ‘Laatst hebben we ook als pilot met een groep studenten, eenheid en OBT gezamenlijk een week in de Ardennen doorgebracht. Met als thema mentale kracht. Dat is een heel krachtige driehoek.’ Inclusie ‘De eerste drie lessen leggen we de studenten de theorie van de tools uit. Vanaf de vierde les gaan ze de tools met elkaar ervaren. Dan gaan ze voor elkaar oefeningen bedenken om met die tools te puzzelen’, zegt Seth. ‘Iedereen reageert weer anders op situaties. De ene student vindt dit eng, de ander juist dat spannend.’ ‘Door een vorm van psycho-educatie leren we de student te kijken naar hoe het lichaam werkt. We willen hen laten beseffen dat het oké is wanneer je hartslag een keer heel hoog is. Of wanneer je even in een tunnelvisie zit en je collega’s even niet meer hoort. Het gevaar zit er in dat collega’s dan denken: ‘ik ben zwak’. Dit is niet normaal, dit hoort niet, anderen hebben dit niet. Door te zeggen dat er verschil mag zijn, werken we aan inclusie en een cultuur waarin het oké is om te zeggen hoe je je voelt.’ ❛❛ Je krijgt er mee te maken als ‘part of the job’. Maar het is en blijft niet normaal. Docent Seth Pepperspray Niet een aantal, maar alle docenten spijkeren zij bij op mentale kracht. Hierdoor zit het onderwerp in het hele politieonderwijs. Seth: ‘Bijvoorbeeld de ervaring waarbij studenten pepperspray in de ogen krijgen. Bij deze ervaring gebruiken we ook de tools van mentale kracht. Studenten kiezen vooraf een bepaalde tool die ze willen gebruiken tijdens die oefening. Achteraf kijken ze daar op terug.’ ‘De ene student gebruikt visualisatie, waarbij hij zich een beeld vormt van de gewenste uitkomst. Een ander kiest energiemanagement, waarbij hij goed let op zijn ademhaling. Weer een ander raakt al in paniek, wanneer we het alleen al hebben over pepperspray. Als hij denkt ‘ik kom hierdoor hyperventilerend op de grond te liggen’, kan hij gebruikmaken van de tool gedachten controle. Want met gedachten kan je je gevoel beïnvloeden. Zo proberen we de tools praktisch en toepasbaar in het onderwijs te vervlechten.’ Langdurig inzetbaar ‘Als je niet voorbereid bent op een incident waarbij je verrot gescholden kan worden, of zelfs klappen kan krijgen, kun je daar altijd nog overdonderd door worden’, vervolgt Seth. ‘Studenten zijn niet gelijk helemaal mentaal krachtig wanneer zij de tools van mentale kracht hebben geleerd. En de kennis ook gelijk kunnen toepassen. Dat is een goede ‘reality check’. Het is niet een pil die je inneemt en dan is alles in een keer goed. Je moet er actief aan werken en bouwen. Het vraagt veel inzet.’ ‘Ook na een incident kun je mentale kracht gebruiken. We leren de student de lampjes te herkennen die gaan branden als jij uit balans bent. Op het moment dat een student uit balans is, kunnen wij signaleren, adviseren en doorverwijzen. Binnen ons netwerk hebben we bedrijfsmaatschappelijk werk, studiebegeleiding, maar ook een bedrijfspsycholoog die ‘mental check ups’ doet.’ Politiestudent Gideon tijdens een van zijn eerste diensten. De norm bewaken ‘Het uiteindelijke doel is de politiestudent zo lang en zo goed mogelijk inzetbaar te krijgen en te houden. We zijn ons er van bewust wat voor ellende er allemaal op politiemensen afkomt. De meeste docenten komen uit de praktijk en hebben zelf ook een zwart boekje met heftige ervaringen. We willen waken voor beroepsdeformatie en dat we gaan denken dat het allemaal maar normaal is. Natuurlijk, je krijgt er mee te maken als ‘part of the job’. Maar het is en blijft niet normaal.’ ‘Door mentale kracht in te zetten, proberen we met elkaar die norm te bewaken. We zijn allemaal normale mensen en ik hoop dat we dat allemaal blijven. Eén van de kernwaarden van de politie is verbinding. Als we allemaal normale mensen blijven, kunnen we die kernwaarde ook blijven uitdragen. Verbinding maken met elkaar als collega’s én verbinding maken met de burgers. Zodat we dienstbaar aan hen ons werk goed kunnen doen.’