Onderwijs Wapenonderwijs op de Politieacademie: ‘We kunnen echt het verschil maken’ Geschreven op dinsdag 10 december 2024 Het onderwerp wapens is een uniek werkveld. Specialistische kennis over (illegale) wapens en munitie is nodig om goed opsporingsonderzoek te doen. Er zijn namelijk heel veel verschillende soorten wapens, manieren waarop ze werken en wet- en regelgeving die erbij komt kijken. Hoe leiden we agenten en rechercheurs op om hiermee om te gaan? En hoe blijven we op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen binnen de politie? We vragen het aan Mark Boy en Rik Oude Egberink van de afdeling Wapens en Drugs van het team Thematische Opsporing van de Politieacademie. ‘Wapens zijn verwoestend, veroorzaken een enorme chaos en maken deel uit van ondermijnende criminaliteit. Aan ons de taak om met goed onderwijs, samen met de politiepraktijk, het verschil te maken’, zegt Oude Egberink. Er wordt geprobeerd om het onderwijs minder plaats en tijdgebonden te maken. Boy: ‘Zo kunnen studenten hun studietijd beter indelen. Voor hun opleiding moeten ze niet vaker dan noodzakelijk worden weggeroepen van hun eenheden. Dat gaat namelijk ten koste van de operationele sterkte in die eenheden.’ De opleidingen In het basispolitieonderwijs staat de wetgeving over wapens en munitie centraal. In het vakspecialistische onderwijs wordt daar dan dieper op ingegaan. Zo is er onder andere de opleiding ‘categoriseren en beschrijven wapens’. Studenten leren daarin wapens te categoriseren, te omschrijven en de risico’s ervan te benoemen. Ook leren ze wapens op een juiste juridische manier te beschrijven in een proces-verbaal. Verder is er een opleiding ‘rechercheren illegale wapens’. Hier ligt de focus op de aanpak van de handel in en gebruik van illegale vuurwapens. Boy: ‘We proberen om per jaar ruim 200 studenten te helpen met ons totale onderwijsaanbod. Samen met het werkveld zoals het Openbaar Ministerie (OM) en de afdeling Wapens Munitie en Explosieven (WME), kijken we kritisch naar het onderwijsaanbod. Maar ook naar de wensen voor de toekomst.’ Wapenonderzoek Binnen de Forensische Opsporing, houdt de afdeling Wapens, Munitie en Explosieven zich bezig met het onderzoeken en beschrijven van vuurwapens. Ze doet dit vaak samen met het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Dit werk is erg belangrijk voor de politie. Het OM heeft deze informatie nodig om bewijzen te verzamelen voor rechtszaken. De afdeling Politie Uitrusting (PU) zorgt ervoor dat alle vuurwapens die in beslag zijn genomen, worden verwerkt en vernietigd. Sommige van deze wapens gaan naar de Politieacademie. ‘Zo krijgen we ook direct kijk op de wapens die het vaakst worden gevonden in de praktijk. Dit kunnen we dan direct behandelen in het onderwijs. Zo sluiten we met ons onderwijs aan op waar we in de praktijk tegen aanlopen’, aldus Boy. Vakdagen Er zijn regelmatig vakdagen binnen de politie waarbij specialisten uit de eenheden samenkomen. Ook de Politieacademie sluit daar bij aan. ‘Ook hierdoor zien we een mooie wisselwerking tussen theorie en de dagelijkse politiepraktijk’, zegt Boy. En dit raakt een drijfveer van hem. ‘Ik wil minder problemen met wapens. Dat wil ik doen door kennis en ontwikkelingen over die wapens te delen met collega’s. Zodat die collega’s in de praktijk voldoende handvatten hebben om de illegale wapenhandel in elk geval onder controle te houden.’ Documentairemaker Sinan Can was laatst als spreker op een vakdag aanwezig. Can onderzocht de wereld van de wapenhandel voor de driedelige documentaireserie ‘De Wapenroute’. Wapenwetgevingen Wapenhandel is uitgebreid en internationaal. Het is belangrijk dat landen samenwerken aan de bestrijding ervan. Nederland heeft gelukkig een van de strengste wapenwetgevingen van de Europese Unie. Maar elk land heeft zijn eigen wapenregels, wat de bestrijding van wapenhandel moeilijk maakt. Boy: ‘Gaspistolen bijvoorbeeld, worden vrij verkocht in Duitsland. Maar voor de Nederlandse wet zijn het vuurwapens en zijn ze dus verboden. Alarmwapens zijn weer makkelijk te krijgen in België. Criminelen gaan dan deze wapens ombouwen. Het verschil tussen een vuurwapen en een omgebouwd wapen, is voor de gewone burger niet te zien, maar voor getrainde mensen wel.’ Toename Er worden nu nog steeds wapens uit Joegoslavië gevonden die daar in de burgeroorlog in de jaren ’90 zijn gebruikt. ‘Dat zal ook gaan gebeuren door de oorlog in Oekraïne’, voorspelt Oude Egberink. Ook is er een groei van het aantal omgebouwde wapens en gaan de ontwikkelingen met 3D-printen heel snel. ‘We zullen dus altijd te maken hebben met een groei van het aantal wapens’, zegt hij. ‘Het is aan ons om ontwikkelingen goed in beeld te krijgen. Ook moeten we nadenken op welke manier we het beste kunnen ingrijpen. Moet je als politie nog even wachten of moet je toch tot aanhouding overgaan? En doe je dat nationaal of internationaal? Je wilt eigenlijk dat de gelegenheid voor criminaliteit vermindert. Daar kunnen we met onderwijs aan bijdragen. Ik denk echt dat wij op de Politieacademie, in samenwerking met de praktijk, het verschil kunnen maken.’