Met de podcastserie ‘Toeters en bellen’ krijgen rijdocenten ‘les’

Tim van den Boomgaard is rijdocent aan de Politieacademie en houdt van rijden én lesgeven. Om de ervaringen van het lesgeven met andere rijdocenten te delen, startte hij onlangs met de podcastserie ‘Toeters en bellen’. Deze nieuwe manier van kennisdeling slaat aan. De teller van het aantal podcasts staat inmiddels op tien. En er staan er nog zeker acht op de planning.

Tim heeft hiervoor in uniform gewerkt in Arnhem-Noord. In 2018 is hij overgestapt naar de Politieacademie als docent rijopleiding. Eigenlijk heeft hij van zijn hobby zijn werk gemaakt. ‘Ik heb in de motorsport wedstrijden gereden’, vertelt hij enthousiast. ‘Daar heb ik al veel mensen begeleid. Dus toen ik wilde doorgroeien bij de politie, heb ik gezocht naar een functie waarbij ik het rijden en het politiewerk kon combineren. Dat is gelukt; ik kan me geen leukere functie bedenken.’

Ervaring vastleggen

‘Toen ik bij de rijopleiding kwam, werkten er een grote hoeveelheid zéér ervaren collega’s die dit werk soms al dertig jaar deden. Zij zijn de afgelopen jaren voor een groot deel uitgestroomd. Ik heb nog van veel van deze collega’s kunnen leren en dat heeft me veel gebracht. Daarom wil ik die ervaring vastleggen. Ik vind het namelijk belangrijk dat we deze kennis op een laagdrempelige manier borgen.'

'Het vak van docent is ook iets wat men met ervaring leert. Omdat ik een fervent podcastluisteraar ben, heb ik juist voor deze vorm gekozen. Met deze reeks podcasts hoop ik de ervaringen van de rijdocenten vast te leggen. En te delen met de andere rijdocenten. Ik hoop dat de totale kwaliteit van het lesgeven hiermee omhooggaat. En ik hoop dat nieuwe docenten sneller in het docentschap groeien. Als je de basis beheerst, dan is de enige van wie je dit vak nog beter kunt leren, van elkaar.’

‘We halen onze docenten namelijk niet uit het onderwijs, maar uit de politiepraktijk. Dus we moeten van die ‘dienders’ docenten maken. Een heleboel didactische principes gaan pas leven als je daar mensen over hoort praten. Dan worden zaken pas echt helder. Het docentschap probeer ik te ontleden door ervaringen uit te wisselen. In elke aflevering wordt een ander thema van het lesgeven besproken.'

‘De basics, het docentschap, ervaringen en trucjes’

'Die thema’s heb ik onderverdeeld in vier onderdelen: de basics, het docentschap, ervaringen en trucjes. In de basics wil ik alle onderwerpen in het docentschap-zijn ontleden. Dus hoe leg je dingen uit en hoe kun je het beste coachen. In de categorie docentschap ga ik meer de diepte in, bijvoorbeeld hoe help je elkaar? In de categorie ervaringen ga ik in op wat rijdocenten hebben beleefd en meegemaakt waar anderen iets van kunnen leren.'

'En als laatste heb ik ‘trucjes stelen’. Dit zijn korte podcasts die één trucje van één docent uitleggen. Dat kan een aanwijzing of een advies zijn aan een student waardoor je bijvoorbeeld iets moeilijks makkelijk kunt maken.’

De natuurlijke habitat van de rijdocent

De podcasts zijn niet alleen leuk om naar te luisteren, maar ook om naar te kijken. ‘Vooralsnog is elke podcast ook te zien. In elke aflevering wordt er een andere docent geïnterviewd in zijn natuurlijke habitat, namelijk op de bijrijdersstoel. De auto waarin ik rij, is ingericht als studio, want dat is normaal gesproken ook het leslokaal van onze rijdocenten. Doordat ze in hun natuurlijke omgeving zitten, komen de verhalen er ook natuurlijk uit. De docent mag ook de route bepalen en je ziet hem tussendoor ook goed met mij meekijken. Ik doe af en toe wel eens wat ondeugends, om ze scherp te houden.’

‘Wat is het lastige van rijdocent zijn? Je moet een mogelijke gevaarlijke situatie al gezien hebben voordat de cursist deze ziet. Maar als rijdocent heb je als het ware ‘overcapaciteit’. Je bent gewend om op hoog niveau te rijden, waarbij je eigenlijk alles al eerder ziet dan iemand die hier niet in getraind is. Als docent leer je de cursist extra goed te kijken. Als je 90 kilometer per uur rijdt waar je maar 50 mag, dan moet je veel eerder je plan klaar hebben voor potentiële gevaren. Dat leer je een cursist aan door de essentie uit het verkeer te halen. Je richt je op wat extra belangrijk is in wat je ziet.’

De taal van de weg 

‘Bepaalde verkeersborden en situaties die je kunt herkennen en kunt vertalen naar mogelijk gevaar, haal je als eerste eruit. Hierdoor scheid je de zin van de onzin. Als je een koe in het weiland ziet staan, is dat leuk, maar dat is niet belangrijk. Het verkeersbord achter de koe waaruit blijkt dat er een zijweg achter zit, is wel belangrijk. Dat betekent namelijk dat er potentieel iemand over die weg kan rijden die jouw snelheid verkeerd kan inschatten. Dit noemen we het herkennen van de ‘taal van de weg’. We leren de cursist de taal van de weg te lezen.’

De podcasts zijn nu nog alleen beschikbaar voor de rijdocenten aan de Politieacademie over het hele land. Dat is ook echt de insteek van Tim. Later wil Tim ook podcasts gaan maken voor de studenten. ‘We gaan van de zomer evalueren of we hiermee doorgaan en ook in welke vorm. Vooralsnog zijn de podcasts alleen voor intern gebruik, maar dat kan wellicht ook anders worden.’

Scherpschutters

‘Ik heb goede hulp en ondersteuning gehad van Monique Uelderink als onderwijskundige. En van de podcastmaker Marc Pollen van Scherpschutters. Hij heeft mij geholpen met de opstart, de do’s en don’ts. Dat was ontzettend fijn.’

'Tot nu toe heb ik eigenlijk alleen maar positieve feedback teruggekregen’ vertelt Tim. ‘De andere rijdocenten zien het als herkenning en vinden het leuk om te horen hoe andere docenten zaken oppakken en waar ze tegenaan lopen. Zijn teamchef Bianca Dijkstra noemt de podcast een luchtige manier van kennisdelen: ‘Je kunt ‘m luisteren terwijl je bij wijze van spreken ’s avonds de hond uitlaat. Professionaliseren gaat zo ongemerkt door. Inspirerende items worden, met een vleugje humor hier en daar, op een makkelijke manier voor het voetlicht gebracht.’