'De beste politie van de wereld is een politie die leert'

Door de carrière van Adang als lector loopt een rode draad: hij is altijd op zoek gegaan naar hoe je beter kunt leren. Zo deed hij dat voor het onderwerp openbare orde. Maar ook met bijvoorbeeld manieren om in de praktijk te leren. Zoals een peer review of kennismobilisatie. 'Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat in en voor de praktijk laagdrempelige manieren zijn om te leren. Ook daar, buiten de Politieacademie, moet een veilige leeromgeving zijn.'

Zo deed Adang onderzoek naar een specifiek leerpunt van de politieorganisatie: het leren van gebruik van geweld door politiemensen. In 2019 veranderde de procedure als een politiemedewerker geweld heeft gebruikt. 'Er waren twee redenen voor de verandering. De politie wilde graag het uitgangspunt dat de politieagent handelt uit vakmanschap. Dan is het raar dat je verdachte wordt van een strafbaar feit als je geweld gebruikt bij het uitoefenen van je vak. Daarnaast was er de aanbeveling van de Ombudsman en wetenschappers (zoals mezelf, maar ook anderen) dat de politie meer kan leren van geweldgebruik. Daar is de procedure op aangepast. Met het idee dat er meer nadruk komt te liggen op leren. En dat dat proces zo veel mogelijk gescheiden is van het verantwoorden.'

Uit het onderzoek bleek dat er nog veel te winnen is op leren van geweldgebruik. 'Er zijn goede voorbeelden, maar je zag dat de cultuur er nog niet klaar voor is. Voor het ontstaan van een leercultuur is meer nodig. Het richt zich nu vooral op het individu. Juist het collectieve leren blijft achter. Dat heeft te maken met de rol van de politieorganisatie in hoe leren is georganiseerd. Maar je ziet wel dat daar groei in is. De projectgroep voor de stelselherziening is met de aanbevelingen aan de slag gegaan.'

Bij dit onderzoek gebruikte Adang en zijn collega-onderzoekers de peer review methodiek. Verschillende teams wisselden uit hoe zij omgaan met verantwoorden en leren van geweldgebruik. 'De uitdaging was om daar, ondanks het grotere onderzoek, toch een veilige leeromgeving te verzekeren. Daar hebben we best over na moeten denken. Zo’n team heeft toch het idee 'we zijn onderwerp van onderzoek'. Een geanonimiseerde samenvatting van de reviews van acht verschillende teams leverde een waardevolle bijdrage aan de analyses.'

(Blijven) leren is de wens voor de toekomst

Adang wil met zijn onderzoeken aanzetten tot leren. 'Dat vakmensen het weer met elkaar over hun vak hebben. Dat is wat ik heb geprobeerd om te doen. De verbinding opzoeken, mensen bij elkaar brengen en laten reflecteren op hun werk.' Wat maakt leren nu duurzaam? Wat is er belangrijk om te kunnen leren? Ook daar heeft Adang met onderwijskundigen naar gekeken. Hij zocht naar de kernelementen die je nodig hebt om samen tot leren te komen. 'Die zes elementen zijn cruciaal als je een lerende organisatie wil zijn.'

Dat is dan ook de wens van Adang voor de toekomst: blijven leren. 'De beste politie van de hele wereld is de politie die leert. Die wil leren en blijft leren. Dat is nog steeds mijn wens. Er is nog een wereld te winnen.'

'Het was niet alleen een baan'

Adang neemt afscheid maar zal het onderwerp niet radicaal loslaten. 'Het proces van loslaten, daar heb ik nu anderhalf jaar over gedaan. Dat gaat niet vanzelf, dat moet je echt bewust doen. En dat proces gaat nog wel een tijdje door. Maar er moet toch een nieuwe generatie opstaan. Ik heb niet alle wijsheid in pacht. De verbondenheid met het onderwerp zal wel blijven. Het is voor een deel ook jezelf, wat ik al die jaren gedaan heb. Het was niet alleen een baan.'

Meer informatie

• Het onderzoek ‘Verantwoorden en leren: evaluatieonderzoek melden, registreren, beoordelen en leren van geweldsaanwending’
• Het boek ‘Duurzaam leren voor goed politiewerk: onderzoeken naar samenwerkend leren in de politiepraktijk’