Onderzoek

De jaarwisseling vraagt voorbereiding, tijd en samenwerking

maandag 18 december 2023

Vier agenten bekijken op een afstand een groep mensen met vuurwerk op de achtergrond tijdens de jaarwisseling

Als je kijkt naar wat er gebeurt tijdens jaarwisselingen, spelen er drie dingen. Er zijn problemen rondom alcoholgebruik, zoals je dat ook ziet in uitgaansgebieden in het weekend. Daarnaast is er de gelegenheid om rottigheid uit te halen. Je ziet bijvoorbeeld dat er afrekeningen plaatsvinden: mensen die al ruzie met elkaar hadden en dat loopt nu uit de hand. Een rotje door de voordeur of een baksteen door de ruit. En als derde is er een traditie van vuur(werk) en lawaai. Die overlast is de lastigste om aan te pakken.

Deze drie dingen vereisen een andere aanpak

Het verschilt per plaats. Wat namelijk opvallend is, is dat het vooral een probleem van autochtone Nederlanders is. Het is iets van (streng reformeerde) dorpen en volkswijken in grote steden. Daar zie je de hoogste cijfers van incidenten en overlast. Je moet dus echt kijken: wat zijn de problemen in onze plaats? En daarop maatregelen nemen.

Met de voorbereidingen moet je op tijd beginnen

Vroeger was het zo dat alleen de politie actief was tijdens de jaarwisseling. Maar je moet juist samenwerken met alle partijen, dus ook gemeenten, jongerenwerkers en bewoners. Welke maatregelen zijn het meest geschikt in onze plaats? Probeer bepaalde tradities te doorbreken door bijvoorbeeld andere vormen te promoten. En maatregelen nemen om bepaalde gelegenheden om rottigheid uit te halen, te voorkomen. Er blijven echter hardnekkige plekken waar ze vasthouden aan hun manier van doen.

Het aantal incidenten met de jaarwisseling zal ook nooit helemaal nul worden. We zagen wel dat op de plekken waar we drie jaar lang het onderzoek deden, dat het daar minder of niet meer uit de hand is gelopen. Juist door samenwerking, door op tijd met voorbereiding te beginnen, door andere dingen te bieden, door afspraken te maken.

Waarom hebben wij als Politieacademie onderzoek gedaan naar de jaarwisseling?

In eerste instantie vroeg men zich af waarom wij als Politieacademie onderzoek gingen doen naar de jaarwisseling. Als je de problematiek van jaarwisseling zo op een rijtje zet, zie je dat het helemaal niet normaal is. We hebben ook onderzoek gedaan naar de aanpak van de politie tijdens de jaarwisseling op specifieke plekken. Die specifieke plekken waren geselecteerd op hoe vaak er in de media incidenten gemeld zijn. Het onderzoek zette dus ook wel op de agenda dat de jaarwisseling, met alle incidenten, schade en geweld, een probleem was. De gedachte dat het 'erbij hoort' veranderde door dit onderzoek.

Hoort vuurwerk erbij?

Dat is nog steeds een discussie. Maar verbieden is geen oplossing, want heel veel vuurwerk is al illegaal. En toch is het er. Het heeft een enorme aantrekkingskracht. Zo hebben we nu een lappendeken aan maatregelen met vuurwerkvrije zones. Maar er zijn allerlei redenen om niet blij te zijn met vuurwerk. Het wordt steeds zwaarder en wordt als een wapen tegen hulpverleners ingezet. Het brengt dus onveiligheid.