Onderwijs Huiselijk geweld herkennen en aanpakken met praktijkgerichte opleiding Geschreven op vrijdag 29 november 2024 Orange the World is de wereldwijde campagne tegen geweld tegen vrouwen en meisjes die deze en volgende week loopt. Jaarlijks leiden we bij de Politieacademie bijna duizend studenten en collega’s op via de opleiding ‘Huiselijk geweld en kindermishandeling’. In deze opleiding leren ze om dit geweld te herkennen en aan te pakken. Dit gebeurt in samenwerking met belangrijke partners, zoals Veilig Thuis. Ervaringsdeskundige Quirina Kofman is één van de gastdocenten tijdens deze opleiding. Het onderwerp in Nederland van Orange the World is dit jaar ‘Veilig, overal en altijd’. De campagne heeft als doel mensen te laten beseffen dat geweld tegen vrouwen en meisjes op allerlei plekken in de samenleving voorkomt. ‘Het gaat niet alleen maar om vrouwen of gezinnen in achterstandswijken of die in armoede leven’, vertelt Quirina. ‘Het komt echt in alle lagen van de bevolking voor. Ook zelfstandige vrouwen die buiten de deur werken, kunnen thuis onderdrukt worden.’ Emotioneel geweld Het meest voorkomende geweld in Nederland dat wordt gezien, is lichamelijke mishandeling, legt Quirina uit. ‘Ook de dreiging van femicide (= vrouwenmoord) is een hot item. Wat je veel minder goed kan zien, is het emotionele geweld. Dat laat, met name bij kinderen, heel veel schade achter. Het is onvoorstelbaar wat voor trauma een kind krijgt wanneer het getuige van geweld is. Hetzelfde geldt voor seksueel geweld. Daar wordt helaas soms nog te weinig over gesproken.’ Waarom het zo moeilijk is kindermishandeling te herkennen bij kinderen? ‘Nou, ten eerste omdat veel kinderen niet weten dat wat er thuis gebeurt ‘niet normaal’ is. En kinderen zijn vaak erg loyaal aan hun ouder(s). Wij weten dat dit later voor schade zorgt. Dat zien wij als volwassenen, maar kinderen weten dat niet en vertellen daardoor soms ook niet alles.’ Veilig Thuis Quirina werkt ook voor Veilig Thuis. Veilig Thuis is het adviespunt en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Hier kan iedereen, dus ook burgers, advies vragen of een melding maken. Als je een vermoeden hebt van geweld binnen een gezin of iets gehoord of gezien hebt, kun je altijd bellen. Dat kan ook anoniem. Je kunt dan eerst advies krijgen als je niet zeker weet wat er aan de hand is. Natuurlijk kun je ook melding maken. Overal in Nederland zijn Veilig Thuis organisaties. Iedereen die te maken heeft met een vorm van huiselijk geweld of kindermishandeling kan er terecht. Veilig Thuis onderzoekt na een melding wat er nodig is om binnen het gezin de veiligheid te kunnen beschermen. Daarna verwijst Veilig Thuis je door naar de juiste organisaties. Wanneer nodig, kunnen zij ook de politie of de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen. De politie en Veilig Thuis werken nauw samen in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Loyaliteitsconflict Quirina kan dit weten, want zij was ook slachtoffer van kindermishandeling. ‘Ik ben letterlijk op mijn achttiende uit huis gevlucht. Ik heb toen expres gekozen voor de opleiding verpleegkunde omdat je destijds in een zusterflat kon wonen. Er was bij ons thuis veel geweld binnen het gezin. Naar mijn moeder, naar mij en later ook naar mijn zusjes toe. Ik vocht toen ook erg met een loyaliteitsconflict, want ik wilde wel contact met mijn ouders bewaren. Dat is helaas niet gelukt.’ ‘Op mijn twintigste kwam ik de vader van mijn kinderen tegen. 22 jaar en drie kinderen verder, eindigde dat in een opvang. Pas toen ik mijn huidige man tegenkwam, kreeg ik de rust om alle trauma’s te verwerken en werd er PTSS bij me vastgesteld. Dit was veroorzaakt door het geweld in mijn jeugd en ook het seksuele misbruik door mijn vader.’ Vier jaar geleden heb ik de hbo-opleiding Ervaringsdeskundige in Zorg en Welzijn afgerond. Ik vind het belangrijk om mijn verhaal te delen. Ik wil graag aan professionals duidelijk maken hoe groot het gevolg van geweld op je verdere leven is. Zo ben ik bij ik bij de Politieacademie en de opleiding ‘Huiselijk geweld en kindermishandeling’ terecht gekomen.’ Bespreek signalen met elkaar ‘Ik werk in de opleiding nauw samen met de docenten van de Politieacademie. Zij weten precies wat de politie kan én moet doen in situaties van geweld binnen het gezin en kindermishandeling. De opleiding wordt gegeven met een actuele situatie van huiselijk geweld uit de praktijk. Dit is de rode draad door de opleiding heen.’ ‘Op een bepaald moment haak ik bij dit voorbeeld aan. Ik geef dan nog meer voorbeelden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarna doen we met de studenten een oefening met een nieuw voorbeeld uit de praktijk. Dat blijkt achteraf een deel van mijn eigen verhaal.’ ‘In deze oefening probeer ik duidelijk te maken dat als wij als professionals naar tekens van kindermishandeling kijken, wij dit allemaal anders zien. Elke student heeft zijn eigen achtergrond én eigen opvoeding. Die eigen ervaring, kan een signaal van mishandeling ‘kleuren’.’ ‘Stel, je hebt een basisschoolleerling die altijd heel graag de meester of juf wil helpen. Is dit positief of negatief? In mijn jeugd was het negatief, omdat ik thuis niet gehoord en gezien werd. Ik zocht daarom de aandacht van de leraar. Helaas heeft hij daar misbruik van gemaakt.’ ‘Daarom is het heel belangrijk om die signalen met elkaar te bespreken. En vragen te stellen als ‘wat denk je dat hier gebeurt’, ‘is dit veilig’ en ‘waarom denk je dat’?’ De opleiding Huiselijk geweld en kindermishandeling is een opleiding voor politiemedewerkers binnen het werkveld Zorg en Veiligheid. Tijdens de opleiding staan verschillende situaties uit de praktijk centraal. Huiselijk geweld, kindermishandeling, stalking en eergerelateerd geweld komen aan bod. De situaties in de opleiding worden helemaal behandeld met partner Veilig Thuis, het adviespunt en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Hier werkt Quirina ook. Wil je meer informatie over de opleiding? Kijk dan op Huiselijk geweld en kindermishandeling. Durf te vragen ‘Het is belangrijk dat studenten weten dat als je bij een gezin binnenstapt als politieagent, dit heel veel stress kan geven. Veel mensen gaan dan in de overlevingsstand. Je gooit namelijk hun vaste routine om en haalt hun leven overhoop. Daar moet je je heel bewust van zijn. Ook moet je veel geduld hebben. Dat gezin is niet 1,2,3 klaar om alles overhoop te gooien of te vertellen.’ ‘Mijn belangrijkste advies is – of je nu burger bent of politieagent – dat als je denkt dat er iets mis is, je met die persoon in gesprek gaat. Zeg gewoon dat je je zorgen maakt omdat je iets hoorde of zag. Durf te vragen en durf te praten.’