Politieacademie ontwikkelt leermiddelenpakket over nieuwe wet Seksuele Misdrijven voor tienduizenden politiecollega’s

Slachtoffers van seksuele misdrijven, zoals aanranding en verkrachting, kunnen vanaf 1 juli 2024 in meer situaties aangifte doen van deze misdrijven. Tienduizenden politiecollega's moeten voor 1 juli worden bijgeschoold om de nieuwe wetgeving goed te kunnen toepassen. De Politieacademie verzorgt samen met de Nationale Politie deze enorme klus. 'Wij zijn heel trots op het leermiddelenpakket dat sinds 1 april van dit jaar beschikbaar is.'

'De kern van de nieuwe wet is dat elke vorm van seksuele interactie altijd vrijwillig en gelijkwaardig moet zijn', vertelt Ciska. Zij is docent binnen het Team Thematische Opsporing, cluster seksuele misdrijven van de Politieacademie. 'Bij de oude wet ging het vooral om het doorbreken van de wil. Bij de nieuwe wet draait het om het ontbreken van de instemming en gelijkwaardigheid. Er moet sprake zijn van 'consent'.'

Arjan, collega-docent van Ciska: 'De nieuwe wet is eigenlijk een modernisering van de oude. Een modernisering van de strafbaarstelling van verschillende vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maar ook op technologisch gebied. Met een betere aansluiting op maatschappelijke issues, zoals #metoo.'

Onderwijs voor heel brede groep

Ciska en Arjan verzorgen onderwijs voor zedenrechercheurs in opleiding. 'Maar de groep die wij moeten opleiden, is veel breder. De nieuwe wetgeving raakt heel veel verschillende aspecten van het politiewerk', weet Ciska. 'Het betekent niet alleen iets voor de zedenrechercheurs, maar ook voor de gebiedsgebonden politie (GGP). Van medewerkers intake en service en medewerkers in de basisteams. Tot hulpofficieren van justitie (hovj’s) en medewerkers van de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM)', zegt Arjan.

Ciska: 'Daarnaast hebben we ook nog alle docenten van de Politieacademie. Zij verzorgen onderwijs voor de groepen die te maken krijgen met de nieuwe WSM. Zij moeten ook allemaal opgeleid worden, zodat zij dat kunnen meenemen in in hun onderwijs.'

Oude én nieuwe wetgeving

Ciska en Arjan brachten dit allemaal in kaart, organiseerden en ontwikkelden de onderwijsmiddelen. Om dat te kunnen doen, zijn zij vrijgemaakt van hun normale werk. Wat het extra lastig maakte, is dat collega’s straks de nieuwe én de oude wetgeving moeten kennen.

Ciska: 'De oude wetgeving blijft van toepassing op feiten die voor 1 juli van dit jaar plaatsvinden. Je moet als collega dus goed weten wanneer het feit is gepleegd, om de goede aangifte op te kunnen nemen. Dat moesten we ook meenemen in de ontwikkeling van het leermiddelenpakket.'

Nauwe samenwerking

Het leermiddelenpakket geeft alle groepen tussen 1 april en 1 juli de juiste kennis. Samen met de Nationale Politie en het Openbaar Ministerie (OM) ontwikkelde de Politieacademie het pakket. Arjan: 'We bedachten een pakket van leermiddelen waarbij het leren kort, krachtig, aantrekkelijk en met veel afwisseling is. Leren mag namelijk óók leuk en aantrekkelijk zijn.

Alles wat we in het begin hebben ontwikkeld, hebben we laten reviewen. Verschillende werkgroepen deden die reviews. In deze werkgroepen zaten zedenrechercheurs uit verschillende eenheden, maar ook medewerkers uit het werkveld GGP. Zodat die collega’s ook een soort eigenaarschap gingen voelen. De inzichten vanuit de praktijk waren heel verhelderend. Zeker ook omdat je op een gegeven moment zelf over bepaalde zaken heen gaat lezen. Het OM heeft daarnaast meegekeken op de juridische inhoud van de modules en de casuïstiek.'

Tijd- en plaatsonafhankelijk 

Het leermiddelenpakket is helemaal tijd- en plaatsonafhankelijk te gebruiken, weet Ciska. 'Er zitten onder meer korte e-learning modules in, over verschillende onderwerpen van de Wet Seksuele Misdrijven. Ze zijn kort, krachtig, met leuke interactieve elementen, zoals filmpjes en animaties. Er zitten ook vragen in, voor de nodige verdieping.

De politiecollega’s kunnen via linkjes verschillende naslagwerken bekijken. We hebben daarbij ook casuïstiek ontworpen. Daarin richten we ons vooral op samenwerkend leren en reflecteren. Collega’s kunnen hierdoor echt gaan sparren over de verschillende onderwerpen in deze nieuwe wet. Naslagwerken erbij pakken en samen bespreken wat het goede antwoord is.'

Bijbel van de zedenrechercheur

Naast de e-learning modules en de casuïstiek, maakten de docenten infographics. Ook daar zitten de artikelen van de nieuwe wetgeving in. Zodat collega’s in één oogopslag kunnen zien wat deze artikelen inhouden. In tekst en in beeld.

Daarnaast is er een bewijsmatrix seksuele misdrijven. Arjan: 'Elk artikel in deze wet bestaat uit bestanddelen die bewezen moeten worden. We hebben de bewijsmatrix seksuele misdrijven gemaakt met een juridische werkgroep. Deze werkgroep bestond uit collega’s van de verschillende zedenteams, experts bij het Landelijke Programma Zeden Kinderpornografie en Kindersekstoerisme. En ook de landelijk officier zeden en het OM.

De vorige bewijsmatrix ging over de oude wetgeving. Vooral zedenrechercheurs gebuiken deze matrix. Ook wel de bijbel van de zedenrechercheur genoemd. De nieuwe bewijsmatrix seksuele misdrijven kan door iedereen gebruikt worden. En is beschikbaar via de Blue Thema WSM pagina.'

Maatwerk per groep

Binnen de werkvelden zeden, GGP en AVIM zijn afspraken gemaakt om collega's te faciliteren in hun professionalisering op de WSM. Individueel, maar soms ook met collega’s, om samen te werken en te leren. Ciska: 'Voor de politieagenten GGP geldt het advies om in ieder geval drie leermodules te doorlopen. En casuïstiek met elkaar te bespreken. De zedenrechercheurs moeten alle modules doorlopen.
Zo hebben we voor iedere groep heel duidelijk aangegeven wie wat kan doorlopen. Het is eigenlijk maatwerk. Om ervoor te zorgen dat iedereen het op tijd weet, voordat de nieuwe wet ingaat.'

Mooi en bruikbaar product

Voor een goede uitrol van het hele pakket onder de verschillende groepen, zijn er per groep implementatiemanagers. Ciska: 'In een webinar gaan we bespreken waar medewerkers uit het werkveld zoal tegenaan zijn gelopen. En bespreken we jurisprudentie. Hoe loopt het tegen die tijd in de praktijk met de wet seksuele misdrijven?'

Arjan: 'Het ontwikkelen van het leermiddelenpakket de afgelopen maanden was een heel mooie uitdaging. Maar ik denk dat wij bij de Politieacademie met HRO en de Nationale Politie, een heel mooi en bruikbaar product hebben neergezet. Een pakket dat breder gedragen wordt dan alleen binnen de Politieacademie.'